ابوجعفر، محمد بن علی الباقر، مشهور به محمد باقر امام پنجم شیعیان که آن‌ها از وی با عنوان امام محمد باقر یاد می‌کنند. کنیه‌اش ابوجعفر و باقرالعلوم زادهٔ سوم صفر یا نخست رجب سال ۵۷ هجری در مدینه. پدرش ابومحمد علی بن الحسین زین العابدین (امام چهارم شیعه) و مادرش فاطمه بنت حسن بن علی است. ه فرزندان برای محمد باقر هفت فرزند یاد کرده‌اند، پنج پسر و دو دختر: جعفر صادق. (امام ششم شیعیان) عبد الله بن محمد. او هم از ناحیه پدر و هم از ناحیه مادر با جعفر صادق متحد است. وی صاحب فضل و صلاح بوده که فردی از بنی امیه به او سم خورانید و او را کشت.۱ ابراهیم بن محمد، از ام حکیم. عبید الله بن محمد، از ام حکیم. علی بن محمد، ام ولد. زینب بنت محمد، از ام ولد.۲ ام سلمه، از ام ولد. برخی، تنها شش فرزند برای محمد باقر نام برده‌اند و بر این باورند که وی فرزندی به نام عبید الله نداشته‌است.۳ گروهی دیگر گفته‌اند که دو دختر نداشته‌است، بلکه زینب و ام سلمه در حقیقت دو نام برای یک دختر است.۴ یاران و شاگردان محمد باقر در میان شاگردانش به دلیلی سستی حکومت امویان باقر و فرزندش صادق توانستند حوزه‌های بزرگ درسی ایجاد کنند. بخش بزرگی از احادیث شیعیان از این دو شخص است و مثل قال باقر و قال صادق که میان شیعیان رواج دارد نیز به این نکته اشاره دارد. بعضی از بزرگان اهل سنت و بعضی از مردم ایران نیز جزء شاگردان محمد باقر بوده‌اند که نام برخی به شرح زیر است: ابوعبداللّه جابربن یزید بن حارث جعفی محمد ابن مسلم ثقفی کوفی عبدالملک بن اَعیَن سلیمان بن خالد برید بن معاویه عجلی ابوخالد کابلی فُضَیل بن یَسار ابوالصّبّاح کِنانی حمّاد بن ابی سلیمان (ایرانی) داوود بن ابی هند سرخسی (ایرانی) محمّد بن اسحاق (ایرانی) میمون قدّاح مکّی معروف بن خرّبُوذ عبدالله بن عطاء مکّی فعالیت‌ها و اقدامات تفسیر باقر نوشتار اصلی: تفسیر الباقر رساله‌ای در تفسیر قرآن منسوب به محمد باقر به جای مانده‌است. به گفته برخی منابع این رساله حاصل استنساخ یکی از شاگردان وی می‌باشد.۵ ابن شهرآشوب می‌نویسد: «ابوالجارود دارای اصل و تفسیری از ابی جعفر است.».۶ شیخ طوسی نیز مانند این سخن را آورده است.۷ آقا بزرگ تهرانی هم از تفسیر ابی الجارود نام می‌برد و درمورد آن می‌نویسد: «… ابوالجارود، اسمش زیاد بن منذر… واز اصحاب امامان سه‌گانه: سجاد، باقر و صادق است و تفسیر وی تنها از امام باقر است که در ایام استقامت سلامت اعتقادی خود از او روایت کرده است.»۸ المناسک در حدیثی از جعفر صادق چنین آمده که آداب حج در فقه شیعه برای اولین بار توسط محمد باقر تدوین شده‌است.۹ محمد باقر و ضرب سکه در قلمرو اسلامی سکه‌های رومی تا زمان خلافت عبدالملک مروان در قلمرو مسلمانان رایج بود. به دنبال سردی رابطه بین امپراتور روم و خلیفه مسلمانان، خلیفه به پیشنهاد محمد باقر تصمیم به ضرب سکه گرفت. وی در زمینه برخی خصوصیات سکه‌ها، رهنمودهایی داد تا تقلب و دخل و تصرف در آنها به آسانی میسرنباشد و به عبدالملک گفت: «از مردم بخواه تا از این پس با این سکه‌ها معاملات خود را انجام دهند و مبادلات اقتصادی را با سکه‌های رومی ممنوع و دارای مجازات اعلام کن.» در ظرف چند ماه سکه‌های اسلامی در روابط اقتصادی به کار گرفته شد.۱۰ دیدگاه مستشرقان پروفسور ایتان کلبرگ، در مقالهٔ خود در دانشنامه اسلام -دائرةالمعارف لیدن-، در ابتدا به لقب باقر امام اشاره داشته و دو معنی را برای آن مطرح می‌کند، «کسی که علم را می‌شکافد» (یعنی آن را روشن می­سازد)؛ و «کسی که علم فراوان دارد». به نقل از ابن بابویه به حدیثی از پیامبر اشاره می­کند که فرموده‌اند: «در تورات به باقر به همین لقب اشاره شده است» کلبرگ تاریخ تولد او را در سوم صفر یا اول رجب ۵۷ یا ۵۶ قمری (۶–۶۷۵ میلادی) بیان می­کند. شاید با ذکر روایتی که امام می­توانست مصایب خانواده‌اش در محرم سال ۶۱ هجری نهضت کربلا را به یاد آورد، سال ۵۶ را ترجیح می­دهد. هم­چنین با اشاره به اینکه مادر آن حضرت فاطمه دختر امام حسن علیه السلام بود، او هم نوه حسن و هم نوه حسین به شمار می­ آمد. او دیدار محمد باقر با جابر بن عبدالله انصاری در سنین کودکی و ابلاغ سلام پیامبر به او را بیان داشته و این مسئله را گواهی بر مشروعیت امامت او از سوی شیعیان امامیه معرفی می­کند. مهمترین نقشی که کلبرگ برای محمد باقر قائل است تدریس نظام‌مند و عمومی فقه شیعه از سوی او بود. این نظر در ابعادی وسیعتر توسط شیعه‌پژوه دیگری به نام ارزینا لالانی در کتاب «نخستین اندیشه‌های شیعی: تعالیم امام محمد باقر علیه السلام» به تفصیل بررسی و تبیین شده است. کلبرگ در این زمینه می­نویسد؛ احتمالاً محمد باقر اولین کسی بود که آن­چه را به آموزه‌های بنیادی شیعه اثنی عشری تبدیل شد، تدوین کرد.۱۱ مرگ ضریح چهار امام شیعه پیش از تخریب به وسیله حکومت سعودی، به ترتیب از راست به چپ حسن مجتبی، Ali ibn Husayn Zayn al-Abidin، محمد باقر و Ja'far al-Sadiq به گفته برخی منابع محمد باقر در ۷ Dhu al-Hijjah سال ۱۱۴ پس از هجرت در سن ۵۷ به دستور Hisham ibn Abd al-Malik در Medina مسموم شد و درگذشت.۱۲ آرامگاه آرامگاه محمد باقر در شهر مدینه در قبرستان بقیع کنار سه امام دیگر شیعیان مدفون است آرامگاه او برخلاف بیشتر امامان شیعه هم اکنون گنبد و ضریح ندارد.